Тохсунньу томороон тымныыта ааҥнаан турар. Ыыс-быдан туман сыыгыныыр тыыныгар дьылҕа хаан тугу уурбутун, түөрэх хайдах түспүтүн билгэлиир күммүт-дьылбыт үүннэ. Инникини тымтыктанан көрбүт суох да диэтэрбит, былыр-былыргыттан киһи аймах инникитин билэ сатыыр үгэстээх.

Хаары сиидэлээһин

Киэһэ сэргэни тула хаары сиидэлээн куталлар. Сарсыарда эрдэ туран көрөллөр. Сиидэлээбит киһи байыах буоллаҕына хаарга кулунчук, торбос туйаҕын суола көстөр. Оҕо төрөөрү гыннаҕына оҕо атаҕын суола, оттон өлүүгэ – хоруоп эбэтэр киһи уҥуоҕа көстөр.

Бүргэс сүүрдүүтэ

Бүргэһи сапка ыйаан биир киһи тутар. Сүүрэр кумааҕыта оруобуна бүлүүһэ хонуутун курдук, ол эрээри кыра. Кумааҕы ортотугар уһуктаах өттүнэн тирэнэн турар, кэлин өттүнэн ыйан-кэрдэн биэрэр.

Түөрэх быраҕыы

Мас хамыйаҕы кэннилэринэн туран «Инникибин түстээн түөрэх түҥнэстимэ» диэн баран быраҕаллар. Хамыйах сирэйинэн олоро түстэҕинэ эн тускар үчүгэй дьыл кэлбит.

Сэргэни миинии

Бүргэһи атаҕар шпора курдук кэтэн баран, киһи түүн дьиэттэн кэннинэн хааман тахсан сэргэҕэ кэлэн көхсүнэн сыстан, илиитинэн кууһан туран: «Тойон моймор сэргэ! Кэриэс тылгын кэпсээ, аман өскүн амалый!» - диэн көрдөһөр уонна атаҕынан тирэнэн сэргэни миинэр. сэргэ төлө мөхсөр кэмигэр илиитин ыытыа суохтаах, тирэнэн туруохтаах.

Кинигэ ааҕыыта

Кинигэни ааҕарга остуол икки өттүгэр чүмэчи уматаллар. Ыйытыгы ыйытан баран хараххытын симэн, түбэһиэх сирэйи арыйан түбэһиэх этиини эмискэ ыйаат ааҕаҕыт.

Бүлүүһэ сүүрдүүтэ

Ватмаҥҥа буукубалары, сыыппаралары, «Суох», «Аһаа» диэн суруйаллар. Бүлүүһэни чүмэчигэ кэриэрдэллэр, ортотунан кичэйэн сылыталлар. Бүлүүһэ иччитин алҕаан баран, өлбүтэ үстэн тахса сыл ааспыт киһи дууһатын ыҥыран ыйытыктарын ыйыталлар.

Этэрбэһи хаамтарыы

Кэргэн тахса илик кыргыттар бэйэлэрин этэрбэстэрин хос ааныттан холумтан диэки хардары-таары уочаратынан тутан «хаамтараллар». Холумтаҥҥа бастакы тиийбит этэрбэс хаһаайката быйыл эргэ тахсар.

Күлүгү көрүү

Кумааҕыны «инникибин эт» дии-дии төгүрүк гына хум-хам тутан баран, бүлүүһэҕэ ууран уматаллар. Кумааҕы умайан бүппүтүн кэннэ күл мөчөкө ойоҕоһугар чүмэчини сыһыары тутан, эргитэ сылдьан күлүгүн истиэнэҕэ көрөллөр.

Суол аттыгар лабаалары туруортааһын

Сүөһү уулатар ойбоҥҥо барар суол аттыгар киэһэ талах лабааларын дьиэҕэ баар киһи ахсаанынан ааҕан хаарга туруору анньаллар. Сарсыарда көрдөхтөрүнэ, ыарыыга хаптарар киһи лабаата хоҥкуйбут эбэтэр бүк түспүт буолар. Чэгиэн киһи талаҕа биир кэм турар.

Биһилэҕи көрүү

 Икки өттүттэн икки чүмэчини уматан баран, кырыыта суох толору уулаах ыстакааҥҥа кыһыл көмүс биһилэҕи тимирдэллэр. Чүмэчи уотугар сыҕайан алгыыллар: «Мин аналым, мин тапталым, олоҕум аргыһа, дьылҕам тардыыта көһүн, үтүө мөссүөҥҥүн, үчүгэй дьүһүҥҥүн көрдөр, көөчүктээ».